Pierwsze słowa dziecka pojawiają się około roku. Z miesiąca na miesiąc powinno ich przybywać w zasobach słownictwa czynnego. Słownictwo czynne to jest aktywnie używane przez dziecko jako narzędzie porozumiewania się. Jednak nie wszystkie dzieci rozpoczynają mówienie zgodnie z normami rozwojowymi.
Późni mówcy – kto to taki?
Późni mówcy (z angielskiego late talkers) to dzieci późno zakwitające, u których pierwsze słowa pojawiają się z dużym opóźnieniem w stosunku do norm rozwojowych. Według klasyfikacji DSM V określani są jako LLE (Late Language Emergence), czyli dzieci z późnym pojawianiem się mowy.
Late talkers w badaniach
Niedawno przeprowadzone badania wykazały, że u 31% dzieci, których mowa pojawiła się późno stwierdzono zaburzenia ze spektrum autyzmu i globalne opóźnienie rozwoju (źródło: pubmed.gov). W tej samej grupie badanych 80% dzieci przekraczało zalecany w danym wieku czas oglądania telewizji. Blisko 1/3 z tych dzieci miała słabe środowisko językowe w domu.
Mowa a rozwój poznawczy
Problem późnej mowy częściej dotyka chłopców niż dziewczynki, ale nie oznacza to, że można go ignorować. Nie warto. Dlaczego? Rozwój poznawczy dziecka najintensywniej przebiega pomiędzy 2 a 5 rokiem życia. Jeśli w tym czasie rozwój mowy spóźnia się o rok lub dwa, to przekłada się też na rozwój poznawczy i społeczny. Rodzice mają jednak wiele możliwości, by stymulować rozwój mowy i zapobiegać późnemu pojawieniu się mowy. Od pierwszych miesięcy życia dziecka mogą tworzyć sprzyjające środowisko i bacznie obserwować, jak rozwija się mowa dziecka.
Autorka: Magdalena Tomczyk, logopeda