Czasem podczas rutynowych badań prowadzonych przez pediatrę, a czasem dopiero w przedszkolu lub szkole okazuje się, że wędzidełko podjęzykowe dziecka nie jest prawidłowo zbudowane. Wpływa to na wystąpienie nieprawidłowej pozycji spoczynkowej języka i szereg trudności, które się z tym wiążą. Wada wymowy to tylko jedna z nich.
Co to jest pozycja spoczynkowa języka?
Język, który w danym momencie nie bierze udziału w żuciu, przełykaniu pokarmów czy mówieniu przyjmuje pewną powtarzalną pozycję w jamie ustnej. Prawidłowo powinien całą powierzchnią przylegać do podniebienia twardego, a czubek języka winien być umieszczony za górnymi zębami. W praktyce zdarza się, że język całą swoją masą spoczywa na dnie jamy ustnej lub wsuwa się miedzy górne i dolne siekacze. Wówczas mówimy o nieprawidłowej pozycji spoczynkowej języka.
Dlaczego język nie chce „przytulać się” do podniebienia?
„Winę” za to ponosić może między innymi nieprawidłowo zbudowane wędzidełko podjęzykowe. Zbyt krótkie lub silnie napięte powoduje „ciągnięcie języka w dół”. Dlatego musi on cały czas pokonywać opór tego fałdu skórnego.
Skutki nieprawidłowej pozycji spoczynkowej języka
Można powiedzieć, że skutki są odczuwalne dla dziecka już od pierwszych chwil pobytu na świecie, ale nawet w łonie matki dziecko ssąc piąstkę lub paluszek utrwala już nieprawidłowe sposoby ułożenia języka. Tuż po urodzeniu da się zaobserwować trudności w ssaniu piersi lub kłopoty z prawidłowym przystawieniem dziecka do piersi. Z czasem utrwala się nieprawidłowy sposób przełykania, co z kolei wpływa na wysklepianie się podniebienia twardego oraz kształt łuków zębowych. A jeśli one nie przyjmą docelowo prawidłowego kształtu może to wpłynąć na nieprawidłową budowę zgryzu, niewłaściwe rozmieszczenie uzębienia. W skrajnych przypadkach (na szczęście rzadkich) mogą pojawić się problemy paradontyczne czyli utrata zębów ze względu na niedostatecznie silne osadzenie ich w łukach zębowych.
Jeśli ktoś cierpi z powodu bruksizmu (niekontrolowane zgrzytanie zębami podczas snu) lub częste bóle głowy, to także powinien sprawdzić stan swojego wędzidełka i pozycję spoczynkową języka. Skrócone wędzidełko może być pośrednią przyczyną tych przykrych dolegliwości. Nieprawidłowa pozycja spoczynkowa języka wpływa też na nieprawidłową wymowę wielu głosek, albo ogólnie nieprawidłową dykcję. Skutkuje także różnymi dysfunkcjami stawu żuchwowo skroniowego: przeskakiwanie, trzeszczenie, niemożność szerokiego otwarcia ust. To z pewnością przekłada się na dyskomfort podczas leczenia stomatologicznego.
Mówiąc prościej skrócone wędzidełko a w efekcie nieprawidłowa pozycja spoczynkowa języka wiele rzeczy utrudnia. Powoduje szereg objawów i trudno nam czasem zrozumieć, że mogą wiązać się z nieprawidłową budową anatomiczną jamy ustnej.
Co zrobić, jeśli pozycja spoczynkowa języka jest nieprawidłowa?
Jeśli podejrzewasz u siebie lub dziecka, że język nie leży prawidłowo możesz zgłosić się do specjalistów celu jego oceny. Do kogo się zgłosić? Do logopedy / neurologopedy, stomatologa, stomatologa – chirurga, ale też do laryngologa. Każdy z nich powinien umieć ocenić stan wędzidełka i pokieruje Cię dalej. Jeśli jest wskazanie do zabiegu podcięcia wędzidełka podjęzykowego, to zarówno przed zabiegiem, jak i po nim trzeba podjąć ćwiczenia języka.
Ale ćwiczenia po zabiegu to nie wszystko. Pod kierunkiem logopedy trzeba wyćwiczyć i utrwalać nową – prawidłową pozycję spoczynkową języka.
Zobacz też, jak sprawdzić u dziecka, czy wędzidełko pod językiem jest za krótkie >>
Autorka: Magdalena Tomczyk, logopeda